(Teori ve Politika) Macaristan’da iş başındaki “milliyetçi muhafazakâr” hükümetin, ülkenin (reel) sosyalist geçmişini silme kampanyası kapsamında ünlü düşünürün Budapeşte’deki arşivini kapatmaya hazırlandığı bildiriliyor.
Lukacs’ın dostu ve öğrencisi Marksist filozof Istvan Meszaros, ABD’de yayımlanan Monthly Review dergisi aracılığıyla tüm dünyadaki “dost ve yoldaşlar”a çağrıda bulunarak, düşünürün kütüphanesini ve “büyük tarihsel öneme sahip” belgelerini içeren arşivin kurtarılması için Macar hükümetine baskı uygulamak için açılan uluslararası imza kampanyasına destek istedi.
Lukacs’ın Budapeşte’de yaşadığı ev, 1971’deki ölümünden sonra Macaristan Bilimler Akademisine bağlı bir müze/arşiv hâline getirilmişti. Macaristan’da 2010 yılında iktidara gelen aşırı sağcı Viktor Orban başbakanlığındaki hükümet önce arşivin akademi ile ilişkisini dolayısıyla devamlılığı için gerekli fonları kesmiş, ardından arşivin bulunduğu apartman dairesinin satılmasının planlandığını duyurmuştu.
20. yüzyılın en etkili entelektüellerinden biri olarak kabul edilen Macar düşünür György (Georg) Lukacs (1885-1971), Hegelci bir üst sınıf aydını olarak tanık olduğu ve burjuva-kapitalist uygarlığın organik gelişiminin sonucu olarak gördüğü I. Dünya Savaşının vahşetinin etkisiyle hızla radikalleşerek komünizmi benimsemiş, Macaristan’da 1919’da kurulan kısa ömürlü devrimci hükümette etkin rol almıştı.
Sınıf bilinci, proletaryanın devrimci-kurtarıcı tarihsel rolü, yabancılaşma ve meta fetişizmi gibi Marksist temalarla ilgili öne sürdüğü tartışmalı ama orijinal fikirleri ve Leninist öncü parti modelinin gerekliliğine getirdiği tarihsel-felsefî savunma ile tanınan Lukacs, Marksist düşüncenin 20. yüzyıldaki gelişimine önemli katkılar yapmıştı.
Karşı devrim, faşizm ve Soğuk Savaş yılları boyunca kapitalist-emperyalist “Batı Bloku” karşısında eleştirel ama kararlı biçimde Sovyet sosyalizmi tarafında yer alan Lukacs, kişisel duruşuna rağmen, özellikle 1923 yılında yayımlanan Tarih ve Sınıf Bilinci adlı çalışmasıyla “Batı Marksizmi” denen, resmî Sovyet geleneğine mesafeli, bağımsız ve çok parçalı geleneğin kurucu ustaları arasında sayılıyor.
TvP